Maandelijks archief: januari 2014

Schets: Supernova 2014J in Messier 82

Schets_supernova_2014j_M82_20140128_120mmf5_165x_1000px

Inmiddels meer dan een week geleden is er een heldere supernova ontdekt in het sterrenstelsel M82. Sinds die tijd is het hier iedere avond bewolkt geweest, maar gisteravond was het dan eindelijk helder. En goed helder, de transparantie was prima. Wel koud, met een nare wind, maar ik moest en zou die supernova zien. Op dit moment zijn mijn grote kijkers “under construction”, dus ik heb voor deze schets de 120mm f/5 achromaat gebruikt. Ik heb met deze kijker al een tijdje niet meer waargenomen en ik was bijna vergeten hoeveel detail er eigenlijk nog zichtbaar is met zo’n relatief kleine telescoop, zeker omdat M82 vanuit mijn tuintje pal boven Deventer stond. De supernova was direct zonder problemen zichtbaar: een mooi fel klein pitje. Na lang perifeer turen kwamen ook de details in M82 goed naar voren. Twee verhelderingen waren zichtbaar, en ook het stofbandje was te zien: dat viel me niet tegen. De tekening is gemaakt met een grijs potlood op wit papier, later in Photoshop geïnverteerd en correct georiënteerd (de refractor geef een gespiegeld beeld).

Tekening: Maankrater Gauss

Schets_Gauss_20140116_2130u-2300u_75mmf16_171x_800px

Alweer een heldere avond! Na een druilerige dag klaarde het precies op het juiste moment op: net nadat de Maan boven de dakrand uit kwam. De kijker stond dus al weer snel in de achtertuin, maar bij de eerste blik door het oculair kon ik al zien dat ik nog even geduld moest hebben. De warme luchtstroom uit een schoorsteen liet het beeld vreselijk golven. Een half uurtje later stond de Maan gunstiger en kon de vergroting weer worden opgevoerd. De seeing was weer redelijk goed en met een 7mm ortho (171x) scande ik de maanrand af op zoek naar een mooi gebiedje om de tekenen.

Precies op de terminator lag de vrij grote krater Gauss (177km). De bodem van de krater vertoonde al wat kleurverschil door het strijklicht van de lage zon. Op de bodem waren daardoor ook wat details te zien: enkele bergjes en een klein kratertje tegen/op de kraterwand. Doordat je vanaf de Aarde zeer schuin op dit gebied kijkt leek alles enorm uitgerekt, en dat was nog best lastig om te tekenen. Ik had telkens de neiging om de dingen te rond te tekenen: de twee kleinere kraters op de voorgrond (Hahn – 85km en Berosus -75km) heb ik daardoor een paar keer opnieuw moeten tekenen.

Dit is trouwens mijn eerste maantekening die ik in twee etappes heb gemaakt. Tussen 22.00 en 22.20 dreef er namelijk een dik wolkenpakket precies voor de Maan langs. De netto tekentijd was dus ongeveer 5 kwartier. De tekening is weer gemaakt met een wit pastelpotloodje op zwart papier en de originele grootte is ongeveer 15cm.

Tekening: Vallis Schröteri en omgeving

Schets_Vallis_Schroteri_20140113_2030-2130u_Polarex75_170x_900px

Eindelijk was het gisteren echt helder met goede seeing, de laatste tijd een zeldzame combinatie. Ik heb heerlijk de hele avond in de tuin gezeten met de oude Polarex om de bijna volle Maan en Jupiter te bekijken. Het was heerlijk windstil, dus geen verkleumde vingers: ideaal weer om een tekeningetje te maken. De Maanfase was ideaal voor wat mij betreft één van de mooiste formaties op het Maanoppervlak: de krater Aristarchus (40km) met de kronkelende Vallis Schröteri (totale lengte 160km). Het is een zeer bekend gebiedje en ik heb hetzelfde stukje maan al eens eerder getekend, met dezelfde kijker maar in bar koude omstandigheden: http://www.roelblog.nl/2012/02/koudste-waarneming-ooit-vallis-schroteri/. Deze keer was het veel aangenamer en ik heb ook lekker de tijd genomen: van 20.30u tot 21.45u was ik lekker aan het priegelen met de pastelpotloodjes. Door de prima seeing was het beeld nog haarscherp bij 171x. De vorige tekening van Vallis Schroteriwas op grijs papier, maar deze keer heb ik zwart papier gebruikt. Alles is met één potloodje getekend, dus alle verschillen in helderheid zijn van het potloodje zelf of door middel van uitvegen met de vinger aangebracht. Vooral de zeer heldere gebiedjes zoals de bodem van Aristarchus zijn dan lastig, het pastelkrijt hecht heel moeilijk op een laagje krijt dat al diep in het papier is gewreven. Door het oculair waren natuurlijk nog meer fijne details te zien, maar zelfs in een vrij leeg gebiedje op Maan is het bijna onmogelijk om echt alles te tekenen. Rechtsonder op de tekening is de krater Schiaparelli (25km) te zien.

 

Royal Astro R-63 – Foto van de reuzenzonnevlek

zon_20140105_1330u_RoyalAstro60mmprime_1000px

Wat kun je soms toch blij zijn dat je alles bewaart! Uit een verzamelbak vol rare ringen en adapters heb ik vanochtend een combinatie in elkaar kunnen draaien waarmee ik mijn camera op mijn nieuwste aanwinst, een  60mm Royal Astro R-63, kon schroeven, en ermee in focus kom. Met een stukje zonnefolie voor de lens heb ik daarmee vanmiddag de grote zonnevlek (die deze dagen goed te zien is) gefotografeerd. Vanuit de voortuin, want zo laag (15 graden hoog in het zuiden) kan ik in mijn achtertuin niet kijken.  De seeing was niet best, maar uit een heel rijtje opnamen bleken er een paar toch heel aardig gelukt. Eentje ervan heb ik met Photoshop een kleurtje gegeven.

De zaag erin: van Polarex naar Solarex!

Al sinds mijn allereerste PST mod (zo’n 2 jaar geleden) liep ik met het idee om een oude Polarex telescoop volledig om te bouwen tot h-alpha kijker, volgens hetzelfde recept als van mijn eerdere zonnekijkers. Maar dan wel op zo’n manier dat de kijker aan de buitenkant bijna niet te onderscheiden is van een “normale” Polarex. De ultieme combinatie tussen ouderwets en nieuwerwets – een Solarex! De basis hiervoor zou dan een 60mm f=700mm volgkijker en het etalon van een Coronado PST moeten zijn. De zoektocht naar de benodigde onderdelen begon al snel, en afgelopen week had ik eindelijk (soms na speurwerk, soms door puur toeval en geluk) alle benodigde spulletje bij elkaar en kon de kijker in elkaar elkaar gezet worden… Hieronder een kort bouwverslagje.

Omdat de positie van het PST etalon ten opzichte van het objectief erg nauw luistert (exact 200mm binnen focus) kon ik niet zomaar de originele buis gebruiken. Die was namelijk net een paar cm te kort… Ik had daar een jaar geleden toen dit plan ontstond al rekening mee gehouden en heb toen een oude gedeukte en afschuwelijk plamuurde Polarex 60mm f=900mm aangeschaft. De buis daarvan heeft dezelfde diameter als die van een 60/700, maar is een stuk langer. Ik kon zo’n buis dus op de juiste lengte zagen, netjes opknappen en spuiten.

Via het projecteren van een zonsbeeldje op een stukje karton kon ik precies bepalen op welk punt het etalon bevestigd moest worden en dus ook waar de buis afgezaagd moest worden. Hoewel de buis er slecht uit zag vond ik het toch wel een beetje raar om de ijzerzaag erin te zetten. Het moest bovendien in één keer goed gaan, want een tweede buis is niet zomaar gevonden! Ik heb wel tien keer alles nagerekend voordat de zaag erin ging. Gelukkig ging alles zonder problemen en eenmaal op maat gezaagd heb ik de buis geschuurd, opnieuw geplamuurd en in de juiste kleur gespoten met een spuitbusje autolak: Lees verder