Een tijdje geleden heb ik een kleine 50mm Lunt h-Alpha zonnetelescoop aangeschaft, en al heel snel ontstond het idee om hem (net als mijn Coronado PST) op te schalen naar een grotere diameter. Omdat de Lunt zeer eenvoudig uit elkaar te halen is, gaat het allemaal een stuk eenvoudiger dan de complexere en volledig verlijmde PST.

Ik besloot een Chinese 80mm f/7,5 achromaat als donortelescoop te gebruiken – een enorme stap vooruit qua resolutie ten opzichte van de oorspronkelijke 50mm, maar ook weer niet groter dan nodig: de seeing laat het toch zelden toe om overdag boven de 150x te vergroten. Het brandpunt van het objectief is 600mm zodat het zonsbeeld ook nog volledig in het B600 blockingfilter past.

Om de etalon-unit van de Lunt ongewijzigd te kunnen gebruiken, moet deze op dezelfde afstand binnen het brandpunt van het 80mm objectief geplaatst worden als bij het oorspronkelijke objectiefje. Om dit nauwkeurig te meten heb ik een testopstelling gemaakt en met een kruisdraadoculair de positie van het brandpunt bepaald. Hieruit bleek dat bij de Lunt de voorste correctielens van het etalon op -168mm van het daadwerkelijk brandpunt van de 50mm lens geplaatst is.

Vervolgens moest het Lunt etalon op precies diezelfde afstand binnen focus van de 80mm gemonteerd worden. En hier kwam een ongelofelijk toeval bij kijken. Nee, twee ongelofelijke toevalligheden!

De ring waar de focuser van de 80mm in gemonteerd zit heeft een binnendiameter van 70mm. De etalonunit is aan de voorzijde voorzien van mannelijk M68 schroefdraad, waardoor hij met behulp van een simpel 1mm opvulstripje zo in de focuser-ring vastgezet kon worden. Ideaal, geen adapter nodig!
En nog mooier: op deze manier gemonteerd komt de voorste correctielens van de etalon-unit terecht op…. -168mm! Zo’n bizar toeval ben ik in mijn hele ATM-leven nog nooit tegengekomen, dus heb ik het nog een paar keer extra gecontroleerd om er écht zeker van te zijn. Het blijkt allemaal te kloppen – mooier kan niet.

Een 80mm objectief zorgt er natuurlijk voor dat er veel meer zonnestraling (UV/IR) de telescoop binnenkomt dan in de 50mm Lunt. Om dit wat tegen te gaan heb ik een inwendig ERF geplaatst (iets gekanteld tegen reflecties) achter het objectief. Schadelijke infrarood- en UV-straling wordt daarmee de kijker weer uit weerkaatst en zo raakt het etalon niet oververhit. De kijker is hiermee 100% veilig voor visuele waarnemingen.

Mede vanwege de enorme toevalligheden m.b.t de afmetingen van de 80mm OTA had ik binnen een middagje een werkende 80mm zonnetelescoop, zonder zaagwerk of moeilijke adapters. Nu is het wel zo dat de oorspronkelijke helical focuser van de 50mm een weliswaar bruikbaar, maar vrij wiebelig ding is. Daarom wil ik de Crayford focuser van de 80mm óók aan het bouwwerk toevoegen, maar hiervoor is wel een op maat gemaakte adapter nodig. De telescoop is nu al volledig functioneel, maar nog niet helemaal af. Wordt dus nog vervolgd….

De agelopen dagen waren er genoeg zonnige momenten om de kijker te testen, en hij doet het perfect! Ondanks de lage stand van de zon en het feit dat de zon zich momenteel in een periode met minimale activiteit bevindt, waren er toch een paar kleine protuberansjes en actieve gebiedjes te zien. Scherp en mooi “in band” te krijgen met de pressure tuner. Missie geslaagd!
De montering van de 75mm houdt de kijker superstabiel op z’n plek, en ik vind het zelf best een mooie combinatie geworden. Bijkomend voordeel: alle onderdelen kunnen zonder problemen weer losgeschroefd worden, en binnen 2 minuten zit de originele compacte Lunt 50mm weer in elkaar (handig voor op vakantie bijvoorbeeld).