Maandelijks archief: maart 2020

Zo vader zo zoon? Maan en Venus met de Meesters 60mm

Om de Piet Meesters 60mm f/15 ook te kunnen gebruiken voor schetsen heb ik hem gisteren provisorisch gemonteerd op een oude TAL-1M. Toevallig paste de buisklem van een stokoude 60mm Tasco perfect om de Meesters, en kon ik hem eenvoudig op de TAL bevestigen met twee boutjes.

Klik op de afbeelding voor een grotere versie naam: MeestersTal.jpg views: 15 grootte: 267,5 KB id: 1443813

Zoon Pim (10) stond erbij en keek ernaar, en zei opeens: “eigenlijk wil ik vanavond ook wel een schets maken door de telescoop, mag dat?”.Ja natuurlijk mag dat!
Een paar uur later zaten we met zijn tweetjes op het waarneemterrasje; hij achter de 60mm Meesters, en ik achter de 127mm Maksutov. De Maan (met asgrauw schijnsel) en Venus stonden prachtig naast elkaar boven de westelijke horizon. Daar weer linksboven de Pleiaden.

Pim begon fanatiek de Maan te tekenen met een wit pastelpotloodje op zwart papier, en ik zwiepte wat rond met de Maksutov. Orionnevel, M35, dat soort dingen. Maar het mooist bleef toch de Maan bij lage vergroting: een sikkel en de grijze gloed van weerkaatst “Aardlicht”. Bij hoge vergroting waren de de bergtoppen aan de donkere nog te zien als rafels aan de Maanrand.
Venus bijna exact half verlicht, maar wel wild golvend door de seeing.

Rond 20:45u kwam er een dikke wolkenband vanuit het westen dichterbij, maar gelukkig was de schets net op tijd af. Er was zelfs nog even tijd om de vergroting van de Meesters wat op te voeren naar 120x en Venus ook nog even mee te pikken.

Als vader ben ik natuurlijk retetrots op deze allereerste astroschets, en ik wilde hem toch even met jullie delen:

Klik op de afbeelding voor een grotere versie naam: Schets_Pim_Maan_Venus_20200328.jpg views: 16 grootte: 188,0 KB id: 1443814
Klik op de afbeelding voor een grotere versie naam: Schets_Pim_Meesters_20200328.jpg views: 16 grootte: 234,2 KB id: 1443815

Schets: grote “sliert”-protuberans!

Ik werd vanochtend (tijdens het werk) al op de hoogte gebracht van een mooie protuberans op de Zon (in het “waarschuwingstopic actuele hemelverschijnselen” op www.astroforum.nl), maar ik moest helaas wachten tot de middag voordat ik hem zelf met de 80mm Lunt mod kon bekijken. Gelukkig was hij er nog steeds, en wat een groot ding! Zeer aparte vorm ook, met een lange dunne sliert plasma boven het geheel. De rest van de middag heb ik hem mooi kunnen volgen, waarbij hij langzaam van vorm veranderde. Leuk!

Het schetsje is van het begin van de middag, op dat moment blupte er nog een zeer heldere kleine protuberans tevoorschijn ten westen (in de kijker links) van het grote complex, maar die zakje snel weer in.

Schets: NGC 2392 (Eskimonevel)

De Eskimonevel: ik heb hem vaak bekeken, maar gek genoeg nog nooit geschetst. Maar ik moet ook zeggen dat ik nog nooit eerder zo’n goede spiegel als deze (door Jan van Gastel verbeterde) 300mm f/4 erop gericht heb. Bij goede seeing is bij dit soort objecten echt het verschil zichtbaar tussen matige en uitmundende optiek; je wil (en kan) steeds maar blijven doorvergroten! Het maximaal haalbare met mijn oculairensetje is 436x, met de 5.5mm UWA + 2x TV Barlow, en die vergroting liet ik dan ook los op dit object. Twello is natuurlijk geen La Palma, maar de atmosfeer was er rustig genoeg voor.

Er was veel detail zichtbaar, ondanks dat deze planetaire nevel in het oculair klein blijft, zelfs bij deze vergroting. Het meest bijzondere vond ik de helderheidsverschillen in de binnenste ring. De vorm was ook niet helemaal rond, maar een ovaaltje waarbij de lange zijden helderder waren. De “bontkraag” was perifeer duidelijk gevlokt, hoewel het best lastig was om te bepalen op welke plek de onregelmatigheden precies zaten. De zuidzijde leek de helderste volkjes te bevatten, maar 100% zeker ben ik daar niet van.

Vreemd genoeg vond ik het beeld met filter minder fraai dan zonder. Vooral de middenring leek ongefilterd helderder dan met de NPB in het oculair geschroefd, en de knalheldere ster in het midden maakt het plaatje ook mooier. Wat een prachtig object!!

Schets: Maandagmorgenprotuberansje

Pfoe, de seeing was vanochtend niet best: alsof ik de zon bekeek terwijl hij op de bodem van een snelstromende rivier lag! Zo beroerd zag ik het zelden. Gelukkig werd het vlak voordat ik naar mijn werk ging wat beter. Er was genoeg te zien aan de rand. Op drie plekken plopte er wel iets moois uit de zon. Helaas opnieuw geen actieve gebieden op de zonneschijf zelf, terwijl ik zo benieuwd ben hoe die er door 80mm Lunt mod uit zullen zien.

Ik vind het trouwens opvallend dat er de laatste tijd eigenlijk altijd wel een protuberansje (soms een hele faaie) te zien is, maar filamenten eigenlijk niet of nauwelijks.

Van een heldere protuberans aan de noordoostzijde heb ik een schetsje gemaakt. Dit keer niet met pastel, maar met een gewoon 4B potlood op wit papier (later geïnverteerd en een kleurtje gegeven met PS)

Schets: Komeet C/2019 Y4 (ATLAS) vanuit de achtertuin

Tja, rare dagen. Maar ook kraakhelder op zaterdagavond! Ik speelde nog even met de gedachte om met de telescoop naar de Papenslagweg te rijden, maar de kou en de harde wind hielden me uiteindelijk toch in mijn beschutte tuintje. De windvlagen vielen mee, maar het voelde evengoed nog best koud aan. De transparantie was erg goed, en ik heb dan ook veel rondgestruind tussen de vele voorjaars-sterrenstelsels in de Leeuw. Maar hoofddoel van de avond was komeet C/2019 Y4 (ATLAS), een komeetje dat volgens de “planning” nu zo rond de magnitude 13 zou moeten zijn, maar onverwacht en snel helderder aan het worden is; nu al rond de magnitude 8! Als dit zo doorgaat is de kans groot dat hij over een maandje of anderhalf makkelijk met het blote oog zichtbaar zal zijn. Maar kometen zijn wispelturig, dus niet te hard juichen…

Vooralsnog is C/2019 Y4 (ATLAS) een fraai object in de telescoop. Bij matige vergroting is het een ronde pluisbal zonder bijzondere verhelderingen, maar bij 218x is er onmiskenbaar een bijna puntvormige kern te zien. Niet in het midden, maar behoorlijk aan de WNW-zijde. Een eventueel staartje zou dan aan de tegenoverliggende kant te zien moeten zijn, maar daar was visueel niets van terug te vinden. Wel is de komeet nu overduidelijk asymmetrisch. Hopelijk vormt zich de komende periode een mooi staartje!

Ik heb er een snel schetsje van gemaakt:

Schets: Protuberansje met de 80mm Lunt mod

Na ontzettend lang wachten was het gisterochtend eindelijk een keertje lang genoeg onbewolkt om ongehaast de zon waar te nemen met de 80mm Lunt mod. Hij is nog steeds niet helemaal af, want de gammele helical focuser krijgt zeer binnenkort een flinke upgrade, maar optisch is de mod al helemaal afgerond.

Wat een beeld weer! Vergrotingen boven de 100x waren dankzij de prima seeing geen enkel probleem, en het beeld door de kijker is helder en contrastrijk. De hemel was strakblauw, en dat kijkt gewoon een stuk ontspannender dan wanneer er steeds wolken voorbijrazen en je moet wachten op heldere gaten.

Terwijl er op het zonsoppervlak niks anders te zien was dan wat egaal vespreide granulatie-prut, was het aan de rand best wel een klein feestje.De chromosfeerlaag met een rafelrandje van spicules was opvallend mooi zichtbaar. Op vier plekken schoot er een (rijtje) protuberansen uit de zon. Niks spectaculairs, niet echt helder, maar bij hoge vergroting werden er van allerlei fijne stucturen zichtbaar. En dat midden in een zonneminimum: in h-Alpha is er eigenlijk altijd wel iets te zien.
De helderste spriet was zichtbaar aan de noordrand, met een heldere “stam” en veel subtiele zwakke sliertjes die als rooksliertjes wat verder de ruimte in schoten. Ik heb van deze protuberans een schetsje gemaakt met pastelpotlood op zwart papier. Dit moest razendsnel, want de vorm verandert binnen een paar minuten, en dat effect is natuurlijk nog veel duidelijker bij die hoge vergriotingen… (ik heb de schets achteraf een kleurzweempje gegeven met PS, verder geen bewerkingen).