Gisteravond was het mooi transparant en de Maan stond al vroeg genoeg hoog in het zuiden om al in de avondschemering te kunnen beginnen met waarnemen. Gelukkig maar, want ik moest de volgende dag er al weer om 5 uur uit… Omdat ik toch zo vroeg mogelijk mijn bed in wilde heb ik een niet al te moeilijk gebied uitgezocht om te tekenen: krater Bullialdus en zijn directe omgeving.
Bullialdus (diameter 61km) is een grote krater en heeft zeer opvallende terrasvormige binnenwanden. Bovenop de noordrand lijkt een langgerekt kratertje te liggen, maar dit zou ook een toevallige vorm van de kraterrand kunnen zijn. In het midden van de vlakke kratervloer staat een flinke centrale berg, met meerdere toppen. De buitenranden van de krater toonden veel rimpelige details, te veel om in een korte tijd nauwkeurig te tekenen. Fraai ding, een beetje het kleine broertje van Copernicus! Direct ten zuiden van de grote krater liggen Bullialdus A en Bullialdus B: ze lijken erg op elkaar, maar alleen bij B zag ik duidelijke terraswanden aan de oostzijde (rechts op de tekening). Rechtsonder ligt krater Konig (23km), omdat deze dichter bij de terminator lag was de schaduw van de kraterwand langer waardoor de bodem nog vrijwel volledig in de schaduw lag. Pal ten noorden van Konig is ook nog het piepkleine kratertje Bullialdus F (6km) te zien.
De tekening is gemaakt met een wit pastelpotlood op zwart papier. Noord is boven, west is links.
Tag archieven: Unitron
Mooie protuberans op de Zon (10 april 2015)
De eerste dag van 2015 waarop de temperatuur de 20 graden aantikt: lente! Omdat ik vanmiddag vroeg vrij was heb ik heerlijk in het zonnetje kunnen zitten en datzelfde zonnetje in h-Alpha bekeken met de Solarex. Aan de noordrand van de zon was een prachtig grote protuberans te zien. Dit was er één van het type “hedgerow”, een type protuberans dat lang kan blijven hangen en over het algemeen niet zo snel van vorm verandert. Dat geeft de schetser tijd om wat meer detail op papier te zetten dan gebruikelijk, dus ik kon lekker rustig kijken en tekenen. Hoewel er bij hoge vergroting wel degelijk kleine veranderingen waar te nemen waren, bleef hij inderdaad vrij kalm. De tekening is gemaakt met een wit pastelpotloodje op zwart papier, kleurtje later toegevoegd met Photoshop. Lees verder
Maanschets: Gauss, Hahn, Berosus
Ieder voordeel heb z’n nadeel. Zo ook bij het sterrenkijken. In de zomer is de nachttemperatuur vaak aangenaam en is buiten schetsen dus erg comfortabel. Om tekeningen van de Maan te maken is de zomer echter niet zo geschikt: erg hoog komt de Maan dan niet boven de horizon uit, en hoge vergrotingen zijn door de luchtonrust dan ook vaak niet mogelijk. In de winterperiode is dat allemaal een stuk beter: de Maan komt ’s nachts zeer hoog aan de hemel te staan waardoor scherpere beelden bij hoge vergrotingen mogelijk zijn. Maar comfortabel schetsen zit er niet echt in. Het was gisteren bijvoorbeeld vrij koud en vochtig. Mijn vingers waren redelijk verkleumd, maar omdat het de afgelopen vrijwel geen nacht helder is geweest, heb ik toch de telescoop in de achtertuin opgesteld en een schetsje van de Maan gemaakt. Lees verder
Schets: Grote protuberansen op de Zon
Vandaag waren er twee prachtige, grote protuberansen te zien aan de westelijke zonsrand. De meest noordelijke (de rechter schets) was de meest beweeglijke: de vorm bleef vrij constant, maar de plasmastromen in de vlam veranderden continu van helderheid en plaats. Opvallend genoeg was de kleine krul aan de linkerkant één de meest stabiele structuren; zichtbaar van het begin tot het einde van de schets-sessie.
De hegvormige protuberans (de linker schets) leek in eerste instantie erg onbeweeglijk en uniform qua helderheid, maar na aandachtig kijken waren ook in die protuberans ijle plasmastromen en helderheidsverschillen te zien. Het kleine vrij zwevende plukje links van de heg ontstond terwijl ik aan het schetsen was. Hij paste gelukkig nog nét op het papier!
Na afloop bleek dat de twee schetsen eigenlijk best aan elkaar geplakt zouden kunnen worden tot één geheel. Ik heb de kromming van de zonsrand blijkbaar toch iets te klein gemaakt, waardoor de protuberansen op deze manier dichter bij elkaar lijken te staan dan in werkelijkheid het geval was, maar ik vond het zo wel een leuk plaatje! De gebruikte vergroting was 80x, met af en toe een uitstapje naar 100x, maar dat laatste was vanwege de seeing eigenlijk net een tikje te veel. Lees verder
Tekening: Maankrater Gauss
Alweer een heldere avond! Na een druilerige dag klaarde het precies op het juiste moment op: net nadat de Maan boven de dakrand uit kwam. De kijker stond dus al weer snel in de achtertuin, maar bij de eerste blik door het oculair kon ik al zien dat ik nog even geduld moest hebben. De warme luchtstroom uit een schoorsteen liet het beeld vreselijk golven. Een half uurtje later stond de Maan gunstiger en kon de vergroting weer worden opgevoerd. De seeing was weer redelijk goed en met een 7mm ortho (171x) scande ik de maanrand af op zoek naar een mooi gebiedje om de tekenen.
Precies op de terminator lag de vrij grote krater Gauss (177km). De bodem van de krater vertoonde al wat kleurverschil door het strijklicht van de lage zon. Op de bodem waren daardoor ook wat details te zien: enkele bergjes en een klein kratertje tegen/op de kraterwand. Doordat je vanaf de Aarde zeer schuin op dit gebied kijkt leek alles enorm uitgerekt, en dat was nog best lastig om te tekenen. Ik had telkens de neiging om de dingen te rond te tekenen: de twee kleinere kraters op de voorgrond (Hahn – 85km en Berosus -75km) heb ik daardoor een paar keer opnieuw moeten tekenen.
Dit is trouwens mijn eerste maantekening die ik in twee etappes heb gemaakt. Tussen 22.00 en 22.20 dreef er namelijk een dik wolkenpakket precies voor de Maan langs. De netto tekentijd was dus ongeveer 5 kwartier. De tekening is weer gemaakt met een wit pastelpotloodje op zwart papier en de originele grootte is ongeveer 15cm.
Tekening: Vallis Schröteri en omgeving
Eindelijk was het gisteren echt helder met goede seeing, de laatste tijd een zeldzame combinatie. Ik heb heerlijk de hele avond in de tuin gezeten met de oude Polarex om de bijna volle Maan en Jupiter te bekijken. Het was heerlijk windstil, dus geen verkleumde vingers: ideaal weer om een tekeningetje te maken. De Maanfase was ideaal voor wat mij betreft één van de mooiste formaties op het Maanoppervlak: de krater Aristarchus (40km) met de kronkelende Vallis Schröteri (totale lengte 160km). Het is een zeer bekend gebiedje en ik heb hetzelfde stukje maan al eens eerder getekend, met dezelfde kijker maar in bar koude omstandigheden: http://www.roelblog.nl/2012/02/koudste-waarneming-ooit-vallis-schroteri/. Deze keer was het veel aangenamer en ik heb ook lekker de tijd genomen: van 20.30u tot 21.45u was ik lekker aan het priegelen met de pastelpotloodjes. Door de prima seeing was het beeld nog haarscherp bij 171x. De vorige tekening van Vallis Schroteriwas op grijs papier, maar deze keer heb ik zwart papier gebruikt. Alles is met één potloodje getekend, dus alle verschillen in helderheid zijn van het potloodje zelf of door middel van uitvegen met de vinger aangebracht. Vooral de zeer heldere gebiedjes zoals de bodem van Aristarchus zijn dan lastig, het pastelkrijt hecht heel moeilijk op een laagje krijt dat al diep in het papier is gewreven. Door het oculair waren natuurlijk nog meer fijne details te zien, maar zelfs in een vrij leeg gebiedje op Maan is het bijna onmogelijk om echt alles te tekenen. Rechtsonder op de tekening is de krater Schiaparelli (25km) te zien.
Dubbele schets: zonnetje in het rood en in het wit
Een topic van JoostJohan op Astroforum met zijn prachtige schets van een flinke protuberans joeg mij vanochtend naar buiten. En inderdaad: door de 70mm h-alpha kijker was een knoepert van een vlam te zien! Hij deed me denken aan een spuitfontein van een walvis: hoge druk recht omhoog en door zijwind wegwaaiend. Prachtig! Maar het dappere dunne sliertje dat precies tegen de wind in naar een andere hoefijzervormige protuberans getrokken werd was eigenlijk nog het mooist. Ik heb er een tekening van gemaakt met pastelpotloodjes op zwart papier.
Maar ook in gewoon wit licht was het een feest. Zonnevlek 11515 was de mooiste van drie prominente groepen. Bij vlagen van goede seeing waren de lijntjes in de penumbra prachtig te zien! Ook dit beeld riep: “Schets mij!” Dus snel naar binnen voor een vel wit papier en een grijs potloodje en tekenen maar!
Wat erg hielp bij het ontspannen kijken naar de Zon was mijn nieuwe hulpmiddeltje: een grote ronde schijf om het oculair heen met zwart papier erop geplakt. Zo hoef je niet te knijpen met één oog (je kan gewoon beide ogen open houden omdat het niet-waarneemoog alleen de zwarte schijf ziet). Niet zo superefficiënt als een zwarte doek over je hoofd, maar het werkt erg goed en het is vooral een stuk comfortabeler als je aan het tekenen bent: Lees verder
Saturnus, Titan en regendruppels (ASOD 14-5-’12, Zenit jul/aug ’12)
De planeet Saturnus komt dit jaar helaas niet zo ver boven de horizon. Op het gunstigste moment klimt hij tot een hoogte van slechts 30 graden in het zuiden. Dat betekent dat vanuit mijn achtertuintje gezien de planeet maar net boven de dakrand uit komt en daarna al vrij snel weer achter een bomenrij verdwijnt. Daarom heb ik Saturnus deze periode bijna niet waargenomen, maar gisteren kreeg ik toch zin om een tekening te maken door de 75mm Polarex. Mijn plan was om zoveel mogelijk van de maantjes die om de planeet draaien vast te leggen, maar daar is het toch niet helemaal van gekomen…
Saturnus stond al vrij snel op papier (alhoewel het toch behoorlijk tegenviel om een goede ellips voor de ringen te tekenen). De Cassinischeiding was zeer duidelijk te zien! Ondanks de lage stand staan de ringen dit jaar wat meer open gekanteld dan vorig jaar, en dat scheelt blijkbaar aanzienlijk. Titan, de helderste maan was erg goed te zien te noordwesten van de planeet. Maar net toen ik wilde speuren naar de zwakkere maantjes hoorde ik was geruis in de struiken verderop… En toen een paar dikke druppels op mijn hoofd. Regen! Ik had de wolken totaal niet aan zien komen vanwege het aandachtige getuur door de telescoop! In een reflex hield ik direct mijn hand boven de tekening, want één druppel op het pastel zou alles vernielen en vluchtte de schuur in. Direct daarna heb ik de kijker naar binnen getild: niks aan de hand. Het is dus noodgedwongen bij één maantje gebleven: Titan. Volgende keer beter, maar ik ben al lang blij dat de onverwachte regenbui geen uur lang tekenwerk heeft vernield! De tekening (pastelpotloden op zwart papier) is gemaakt tussen 23.30 en 00.30 uur, bij een vergroting van 200x (6mm Ortho). De kleuren zijn niet helemaal goed, in werkelijkheid was de planeet wat geler van kleur. Klik op de afbeelding voor een grotere versie.