NGC 4631 - Klik op de afbeelding voor een grotere versie

Het was al dagen helder, en voor de tijd van het jaar uitzonderlijk warm weer (25 graden), maar de transparantie liet nogal te wensen over. Overdag was dat goed te zien; de lucht was niet mooi blauw maar meer melkachtig door de aanwezigheid van stof en stuifmeel. Alle auto’s in de straat zijn bedekt met een dun laagje van dat spul. Geen goede omstandigheden om ’s nachts zwakke sterrenstelseltjes op te zoeken. Maar gistermiddag begon het een beetje te waaien en de lucht werd merkbaar transparanter. Al snel was een waarneemavondje in Lochem gepland! In deze tijd van het jaar is het pas laat echt donker (rond 23.00) dus het duurde even voordat ik aan de slag kon, maar het was het wachten waard. Het werd één van de leukste waarneemsessies van de afgelopen tijd, vooral vanwege de aangename temperatuur en de (eindelijk weer) prima sterrenhemel. Heerlijke omstandigheden om te schetsen! Doelwit van de avond was het sterrenstelsel NGC 4631 met zijn kleine begeleider NGC 4627, beter bekend als de Walvis en het Kalfje.

Wanneer je dit duo met een flinke telescoop bekijkt zie je waar die bijnamen vandaan komen: het grote stelsel lijkt wat op een grote walvis met een heel klein kalfje bij zijn/haar buik. Schattig, toch? Ik heb dit paar bij verschillende vergrotingen bekeken, waarbij de meeste details zichtbaar werden bij een vergroting van 150x.  Het grote stelsel is overduidelijk. Helder, groot en met een typische vorm. Een verheldering aan de oostzijde van de kern is te zien, en ook een voorgrondsterretje aan de noordzijde. Een zwakker sterretje is zichtbaar net onder de westpunt van de “staart”. Het begeleidende stelsel NGC 4627 is veel zwakker, vaak alleen perifeer te zien. Het moeilijkst was het nog wel om de oriëntatie ervan te zien. Ik wist dat hij een beetje ovaal moest zijn, maar hij was zo zwak dat het erg moeilijk was om te zien hoe hij nou precies stond. Na verschillende oculairen geprobeerd te hebben lukte het uiteindelijk met de 6mm Ortho van Steven (vergroting 200x): de oriëntatie bleek noord-zuid te zijn. De schets is gemaakt met een grijs potlood op wit papier (sterretjes met een zwarte fineliner). De cirkel is ongeveer 15cm in diameter. Ik heb de tekening de volgende ochtend bij daglicht gefotografeerd en met Photoshop geïnverteerd.