Maandelijks archief: februari 2021

Maanschets: “magnetic anomaly” Reiner Gamma

“Magnetic anomaly”. Dat klinkt als iets uit een sciencefictionfilm, maar gisteren kwam ik erachter dat zoiets daadwerkelijk bestaat, op de Maan. Ik kende het lichter gekleurde gebiedje op het oppervlak van de maan wel uit de atlasjes, maar ik had geen idee dat het zo’n mysterieus verschijnsel is.

Reiner Gamma is het eenvoudigst waarneembare voorbeeld van een zogenaamde “lunar swirl”, lichte vlekken/krullen op een verder donkere ondergrond. Ze komen op meerdere plekken op de Maan voor, en altijd in een gebied waarbij afwijkende magnetische velden gemeten zijn. Er zijn wel wat theorieën over hun ontstaan, maar er wordt nog volop onderzoek naar gedaan. Voor meer uitleg: https://en.wikipedia.org/wiki/Reiner_Gamma

Ik was gisteren pas laat thuis van mijn werk, en ben eigenlijk direct na thuiskomt in de tuin gaan staan met de 10cm refractor. Reiner Gamma viel behoorlijk op in het oculair, en leek niet al te ingewikkeld om te tekenen. Ik heb onderstaande schets gemaakt met met wit en zwart potlood op donkergrijs papier bij een vergroting van 204x. Reiner Gamma is de lichtgrijze kikkervis-achtige vorm in het midden, de krater Reiner staat rechts op de tekening.

De schets is achteraf gefotografeerd, het contrast is iets aangepast en het plaatje is horizontaal gespiegeld voor de juiste oriëntatie.

Maanschets: Clavius

Bizar: precies een week geleden zat ik achter de telescoop bij een temperatuur van -9 graden, gisteren was dat een aangename +9 graden! De maan stond rond 20:00u al hoog in het zuiden, en de seeing was prima. Eigenlijk is het dan praktisch verplicht om een maanschets te maken, dus al snel kwam het witte potloodje uit de koffer.

De nieuwe 102mm refractor gaf een haarscherp beeld; 204x vergroten was geen enkel probleem. Ik koos ervoor om de grote krater Clavius (225km) te tekenen: iets wat ik al langer wilde doen, maar nooit echt goed aandurfde. Er is zoveel detail te zien dat het lastig is om een tekening af te krijgen voordat de schaduwen weer heel anders staan. De kratervloer was naast de vier bekende kraters bezaaid met nog veel meer kleine putjes, ik heb ze niet eens allemaal kunnen tekenen. Bovendien werden ze door de snel verslechterende seeing steeds minder goed zichtbaar…

Omdat het beeld door de refractor met zenitspiegel 180 graden gespiegeld is, heb ik de schets na het inscannen weer in de goede oriëntatie gezet. Verder heb ik geen bewerkingen toegepast. Op de originele tekening is Clavius ongeveer 10cm in diameter.

De tekening is klaar! Rechts zie je een klein zaklampje aan de focuser hangen: zo hou ik mijn handen vrij tijdens het schetsen

Brrrr winterschets: M35 en NGC 2158

IJskoude waarneemavond, -9 op de thermometer! Maar mooi helder met een uitstekende seeing. Lekker rondgezwiept met de 102mm refractor.
Omdat de hemel vanwege het sneeuwdek vrij licht was (SQM 19.23) ben ik niet echt de “diepte” in gegaan. Ik heb nog wel een schetsje gemaakt van M35 en z’n kleine perifere broertje NGC 2158, voordat het me toch een beetje te koud werd en de Belgische biertjes een paar meter verderop wel erg lonkten.

Over de schets ben ik niet helemaal tevreden (beetje dikke sterren), maar het geeft een aardige indruk van hoe de hoop eruit ziet met een kleine kijker bij lage vergroting.
Onderstaand is overigens de veldschets zelf, gefotografeerd en gespiegeld voor de juiste rotatie, verder geen bewerkingen.

:)

MPEMBA! Kokend water + slingerworp = sneeuw [video]

Op weer.nl verscheen net voordat de koudeperiode begon een kort lijstje met bijzondere verschijnselen die met sneeuw en kou samenhangen. Een soort Messierlijstje voor winterkou dus. Heel erg leuk: https://www.weer.nl/nieuws/2021/winterinval-een-gids-voor-al-het-bijzondere-dat-kan-optreden

Ik heb ze bijna allemaal kunnen afvinken, maar de ijsnaalden en het Mpemba effect ontbraken nog. Nu blijven alleen de ijsnaalden nog over, want Mpemba is vanochtend binnengeharkt!
Het is het fenomeen dat heet water sneller bevriest dan koud water. Wanneer je bij zeer lage temperaturen (vanaf -11C) een kopje kokend water in de lucht gooit, valt het als sneeuw weer op de grond. En vanochtend wás het echt koud, dus net voor zonsopkomst stond ik samen met vrouw en kind kopjes kokend water door de achtertuin te gooien. Wat een lol!