Maandelijks archief: augustus 2013

Nova Delphinus 2013 – nieuwe foto’s

De op 14 augustus ontdekte nova in het sterrenbeeld Dolfijn is nog steeds erg helder. Hij is al wat over zijn top heen, en zakt heel langzaam terug in helderheid. Helaas was het tijdens zijn maximum (ongeveer magnitude 4,7)  bewolkt in Nederland, maar gisteravond heb ik de nova opnieuw op de foto kunnen zetten. Ten tijde van deze opname was de visuele helderheid nog steeds ongeveer magnitude 5,0. Met de verrekijker was hij dus weer zeer makkelijk te zien, maar omdat deze avond het maanlicht behoorlijk stoorde kon ik hem niet terug vinden met het blote oog. Ik heb dit keer een 13mm lens gebuikt, want ik wilde ook de nabij gelegen Messierobjecten M27 en M71 er bij op hebben. Dat is gelukt! Klik op “Lees verder” voor de volledige versie van de foto, met de Messiers erbij. Even klikken op de afbeeldingen voor de volledige grootte. Lees verder

Zelfbouw – 16″ (406mm) f/4,5 truss Dobson


En weer een project afgerond! Opnieuw een 406mm f/4,5 truss Dobson, maar deze keer gemaakt in opdracht. Gebouwd volgens vrijwel exact hetzelfde ontwerp als mijn eigen Dobson, de verschillen zitten hoofdzakelijk in de wat plattere vangspiegelkooi. Klik op “Lees verder” voor meer foto’s van deze telescoop. Lees verder

Een nieuwe ster – Nova Delphinus 2013

Als ik mensen vertel dat sterrenkijken mijn hobby is, krijg ik vaak de vraag: “En, heb je al een nieuwe ster ontdekt?”. Dat is is iets wat natuurlijk nooit gaat gebeuren, maar deze dagen is er wel iets te zien aan de hemel wat nog het meest lijkt op een nieuwe ster: een nova. Een exploderende ster in ons eigen Melkwegstelsel, die gedurende een korte periode veel helderder wordt dan daarvoor. Een ster die eerst te zwak om waargenomen te kunnen worden kan zo plotseling een helder object aan de hemel worden. Twee dagen geleden ontdekte een Japanse amateurastronoom een sterretje op één van zijn astrofoto’s die op eerdere foto’s niet te zien was. Het nieuwe stipje in het sterrenbeeld Dolfijn (hier ’s avonds vrij hoog in het zuiden te zien) bleek een nova te zijn. De afgelopen dag is het stipje langzaam helder geworden en gisteren was het zelfs mogelijk om hem met het blote oog te zien, als je tenminste precies weet waar je moet kijken. Een zeldzame gebeurtenis, en in amateurastronomen-land is Nova Delphinus 2013, zoals hij officieel heet, het gesprek van de dag.

Gisteravond klaarde het gelukkig op en heb ik de nova eerst heel makkelijk kunnen vinden vanuit de achtertuin met de verrekijker: een helder witgeel puntje. Later in de nacht, toen het maanlicht wat minder stoorde kon ik hem ook vrij makkelijk met het blote oog zien! Ondertussen heb ik ook nog een foto kunnen maken, en kwam er nog een knalheldere Perseïde-meteoor overzeilen. Mijn dag kon dus niet meer stuk! De nova had ten tijde van mijn opname een helderheid van ongeveer magnitude 5.1, maar helderheidsschattingen van de afgelopen uren geven aan dat hij steeds helderder wordt. Voor wie zelf eens wil gaan speuren naar dit object, hier zijn wat zoekkaartjes: http://www.astroblogs.nl/2013/08/15/heldere-nova-ontdekt-in-het-sterrenbeeld-dolfijn/

Klik op “Lees verder” voor de volledige foto. De nova is rood omcirkeld. Linksonder is het sterrenbeeld Dolfijn te zien en rechtsonder Collinder 399 (De Kleerhanger). Er zijn ook verschillende deepsky-objecten terug te vinden zoals M71 en M27. Lees verder

Perseïden 2013 – kort maar krachtig

Perseïden 2013 - Lochem, 12 aug '13, 23.00u - 00.00u

Afgelopen nacht bereikte de Perseïden-meteorenzwerm weer zijn jaarlijkse maximum. En net als de voorgaande jaren ben ik weer naar de vaste waarneemstek bij Lochem gereden om ze te bekijken. Hoewel de weersverwachting redelijk positief was bleek er aan het begin van de avond toch een zeer hardnekkige pluk bewolking te hangen, die maar heel traag wegdreef. Tussen de gaten in de bewolking was heel af en toe al een meteoortje te zien. Dat gaf de burger moed, en toen het om 23.00 uur echt donker werd en de pluk bewolking wat was opgeschoven toonde de zwerm zich als vanouds. Een prachtige groene -3 meteoor in het zenit, met nalichtend spoor was direct een mooie binnenkomer! Helaas kwam er vanuit het westen al weer langzaam een nare pluk sluierbewolking onze kant op, en ook op de satellietbeelden was te zien dat ons heldere moment van korte duur zou zijn…

De voorbereiding - een schets van een stukje sterrenhemel, de middag ervoor gemaakt.

De middag vóór de waarneemavond had ik alvast wat voorbereidingen getroffen voor een tekening. Ik heb een achtergrond met een sterrengebied in de buurt van de radiant met potlood op wit papier getekend, waarna ik onder de sterrenhemel de meteoren op de juiste plek zou intekenen. Dit jaar heb ik dat voor het eerst met grijs potlood op wit papier gedaan, de voorgaande jaren gebruikte ik wit pastelpotlood op blauw papier (Zo’n tekening maak je dus helemaal in negatief, inclusief voorgrond. Achteraf kun je hem eenvoudig weer positief maken met Photoshop voor een realistisch beeld). Vanuit een comfortabele ligstoel heb ik ongeveer een uur lang waargnomen. In die tijd heb ik ongeveer 20 meteoren gezien, waarvan er 8 binnen het gebied van mijn tekening. Eén van de helderste was een -3 meteoor (dicht bij de radiant, dus schijnbaar traag en met een kort spoor) net ten oosten van de ster Mirphak in het sterrenbeeld Perseus. Hij flitste kort groenachtig op en liet een paar seconden een nalichtend spoor achter. Helaas was rond middernacht het feestje al weer voorbij: de bewolking bedekte opnieuw de hele hemel, er het zag er niet naar uit dat het de uren daarna nog beter zou worden. Naar huis dus… (Ik heb het die nacht trouwens nog behoorlijk horen regenen).

Update: de tekening is ook gepubliceerd op www.scientias.nl: http://www.scientias.nl/zo-mooi-waren-de-vallende-sterren-in-nederland/90947

La Palma 2013 – Waarnemen onder een laagje stof…

 

De afgelopen week ben ik voor de derde keer op vakantie geweest naar het prachtige Canarische eiland La Palma. Naast de prachtige natuur is La Palma bij sterrenkijkers vooral bekend vanwege de stikdonkere en kraakheldere sterrenhemel. Veel professionele sterrenwachten zijn daarom ook gevestigd op het hoogste punt van het eiland. De voorgaande keren heb ik daar 100% van kunnen genieten, maar dit jaar liep het wat waarnemen betreft toch iets anders…

Woestijnstof hoog in de atmosfeer veroorzaakt dagenlang heiigheid boven het hele eiland

In de dagen dat ik het waarnemen gepland had bleek het namelijk helemaal niet zo kraakhelder te zijn. In tegendeel: een grauwe geelgrijze sluier hing over het het hele eiland; overdag scheen de zon er maar lafjes doorheen, ’s nachts was de transparantie ook niet veel soeps.  Op de satellietbeelden was te zien dat niet alleen de Canarische eilanden onder de grauwsluier lag, maar een groot deel van het continent. Waarschijnlijk woestijnstof uit de Sahara, opgewaaid tot hoog in de atmosfeer. Iets wat wel vaker de waarnemingen van de sterrenwachten belemmert, en nu dus ook dikke pech voor mij… Op de foto rechts zie je hoe dat er overdag uit ziet. Zoek de horizon. Wat het ’s nachts voor het sterrenkijken betekent valt te raden.

Nu was gelukkig niet alles kommer en kwel, want er was nog best wat te zien. Een sterrenhemel die vergelijkbaar was met een gemiddelde nacht op mijn waarneemstek in Nederland, maar dan wel veel zuidelijker gelegen waardoor er veel objecten zichtbaar zijn die in Nederland nooit boven de horizon komen, of heel laag in de lichtvervuiling blijven. Ik heb dus wel gewoon anderhalve nacht waargenomen! De eerste nacht (1 augustus) op een grindweg/karrespoor in de buurt van het vakantiehuisje, een paar nachten later op één van de hoogste bergtoppen van het eiland. De telescoop die ik mee had was de 300mm f/4 Sumerian Optics Alkaid van waarneemmaatje Steven.
Lees verder