Tag archieven: Polarex

Maanschets: Bullialdus en omgeving

Schets_Bullialdus_20150428_900pxGisteravond was het mooi transparant en de Maan stond al vroeg genoeg hoog in het zuiden om al in de avondschemering te kunnen beginnen met waarnemen. Gelukkig maar, want ik moest de volgende dag er al weer om 5 uur uit… Omdat ik toch zo vroeg mogelijk mijn bed in wilde heb ik een niet al te moeilijk gebied uitgezocht om te tekenen: krater Bullialdus en zijn directe omgeving.
Bullialdus (diameter 61km) is een grote krater en heeft zeer opvallende terrasvormige binnenwanden. Bovenop de noordrand lijkt een langgerekt kratertje te liggen, maar dit zou ook een toevallige vorm van de kraterrand kunnen zijn. In het midden van de vlakke kratervloer staat een flinke centrale berg, met meerdere toppen. De buitenranden van de krater toonden veel rimpelige details, te veel om in een korte tijd nauwkeurig te tekenen. Fraai ding, een beetje het kleine broertje van Copernicus! Direct ten zuiden van de grote krater liggen Bullialdus A en Bullialdus B: ze lijken erg op elkaar, maar alleen bij B zag ik duidelijke terraswanden aan de oostzijde (rechts op de tekening). Rechtsonder ligt krater Konig (23km), omdat deze dichter bij de terminator lag was de schaduw van de kraterwand langer waardoor de bodem nog vrijwel volledig in de schaduw lag. Pal ten noorden van Konig is ook nog het piepkleine kratertje Bullialdus F (6km) te zien.
De tekening is gemaakt met een wit pastelpotlood op zwart papier. Noord is boven, west is links.

Mooie protuberans op de Zon (10 april 2015)

Schets_Zon_20150410_1000pxDe eerste dag van 2015 waarop de temperatuur de 20 graden aantikt: lente! Omdat ik vanmiddag vroeg vrij was heb ik heerlijk in het zonnetje kunnen zitten en datzelfde zonnetje in h-Alpha bekeken met de Solarex. Aan de noordrand van de zon was een prachtig grote protuberans te zien. Dit was er één van het type “hedgerow”, een type protuberans dat lang kan blijven hangen en over het algemeen niet zo snel van vorm verandert. Dat geeft de schetser tijd om wat meer detail op papier te zetten dan gebruikelijk, dus ik kon lekker rustig kijken en tekenen. Hoewel er bij hoge vergroting wel degelijk kleine veranderingen waar te nemen waren, bleef hij inderdaad vrij kalm. De tekening is gemaakt met een wit pastelpotloodje op zwart papier, kleurtje later toegevoegd met Photoshop. Lees verder

Eerste maanschets van 2015: Pythagoras (ASOD 6-1-’15)

Schets_Pythagoras_20150103_625pxWat is de winter van 2014-2015 toch bagger – wolken, wolken en nog eens wolken. Maar gisteravond klaarde het dan eindelijk mooi op. De maan stond hoog in het zuidoosten en de Polarex stond al snel in de achtertuin. Krater Pythagoras aan de noordoostkant van de maan lag er opvallend mooi bij – als een diepe schotel in het maanoppervlak. De seeing was heel best en ik voerde de vergroting dus lekker overdreven op tot 200x met mijn nieuwe 6mm Baader Genuine Ortho. Dat ging prima, en hoewel er waarschijnlijk niet écht meer detail zichtbaar is dan bij bijv. 170x, is het toch prettiger schetsen als de krater lekker groot in beeld staat. Pythagoras is een inslagkrater met een diameter van 170km met kraterwanden van maar liefst 5km hoog. In het midden van de krater staan 3 centrale bergen (ik zag er 2 door mijn telescoop) met een hoogte van 3,5km. Stel je eens voor hoe het uitzicht er vanaf zo’n berg uit zou zien! Lees verder

Maanschets: Gauss, Hahn, Berosus

Schets_Gauss_Hahn_Berosus_20141208_600pxIeder voordeel heb z’n nadeel. Zo ook bij het sterrenkijken. In de zomer is de nachttemperatuur vaak aangenaam en is buiten schetsen dus erg comfortabel. Om tekeningen van de Maan te maken is de zomer echter niet zo geschikt: erg hoog komt de Maan dan niet boven de horizon uit, en hoge vergrotingen zijn door de luchtonrust dan ook vaak niet mogelijk. In de winterperiode is dat allemaal een stuk beter: de Maan komt ’s nachts zeer hoog aan de hemel te staan waardoor scherpere beelden bij hoge vergrotingen mogelijk zijn. Maar comfortabel schetsen zit er niet echt in. Het was gisteren bijvoorbeeld vrij koud en vochtig. Mijn vingers waren redelijk verkleumd, maar omdat het de afgelopen vrijwel geen nacht helder is geweest, heb ik toch de telescoop in de achtertuin opgesteld en een schetsje van de Maan gemaakt. Lees verder

Monsterzonnevlek AR2192 – een vergelijking

Schets_AR2192_20141027_vergelijk_900pxDe rotatiesnelheid van de Zon is ongeveer 10 dagen. Dat betekent dat wanneer er een zonnevlek vanaf de Aarde gezien aan de zonsrand verschijnt, hij er ongeveer een dag of vijf over doet voordat hij aan de andere kant weer verdwijnt. Op internet waren al dagen foto’s te zien van de “grootste zonnevlek van deze zonnecyclus”, maar uiteraard was het in Nederland al die tijd bewolkt. Het leek erop dat deze zeer bijzondere zonnevlek totaal aan mijn telescoop voorbij zou gaan. Totdat het maandagochtend toch nog redelijk opklaarde! Door de sluierbewolking scheen een waterig zonnetje, maar dat zou genoeg moeten zijn… Al voordat de zon boven de dakrand uit zou piepen stond de kijker (voorzien van een witlicht-zonnefilter) al klaar in de tuin.

De 75mm Polarex wachtend op de Zon…

En daar was hij dan eindelijk, de gigantische zonnevlek die achteraf gezien de grootste in 24 jaar was. Een monster, inderdaad de grootste die ik ooit zag. Door de Polarex was het beeld door de sluierbewolking nogal donker, maar wanneer ik met mijn handen een kijktunneltje maakte boven het oculair kon ik toch enorm veel detail zien. Tijd om de tekenpotloodjes tevoorschijn te halen! Ik heb getekend van 11.30u tot 12.30u, met een grijs potlood op wit papier. Het viel me op dat in een uur tijd kleine details in de zonnevlek iets van vorm waren veranderd. Iets wat ik herken van waarnemingen door mijn h-Alpha zonnekijker, maar bij witlicht was me dat eigenlijk nog nooit zo opgevallen. Hieronder het resultaat na een uurtje priegelen: Lees verder

Tekening: Maankrater Gauss

Schets_Gauss_20140116_2130u-2300u_75mmf16_171x_800px

Alweer een heldere avond! Na een druilerige dag klaarde het precies op het juiste moment op: net nadat de Maan boven de dakrand uit kwam. De kijker stond dus al weer snel in de achtertuin, maar bij de eerste blik door het oculair kon ik al zien dat ik nog even geduld moest hebben. De warme luchtstroom uit een schoorsteen liet het beeld vreselijk golven. Een half uurtje later stond de Maan gunstiger en kon de vergroting weer worden opgevoerd. De seeing was weer redelijk goed en met een 7mm ortho (171x) scande ik de maanrand af op zoek naar een mooi gebiedje om de tekenen.

Precies op de terminator lag de vrij grote krater Gauss (177km). De bodem van de krater vertoonde al wat kleurverschil door het strijklicht van de lage zon. Op de bodem waren daardoor ook wat details te zien: enkele bergjes en een klein kratertje tegen/op de kraterwand. Doordat je vanaf de Aarde zeer schuin op dit gebied kijkt leek alles enorm uitgerekt, en dat was nog best lastig om te tekenen. Ik had telkens de neiging om de dingen te rond te tekenen: de twee kleinere kraters op de voorgrond (Hahn – 85km en Berosus -75km) heb ik daardoor een paar keer opnieuw moeten tekenen.

Dit is trouwens mijn eerste maantekening die ik in twee etappes heb gemaakt. Tussen 22.00 en 22.20 dreef er namelijk een dik wolkenpakket precies voor de Maan langs. De netto tekentijd was dus ongeveer 5 kwartier. De tekening is weer gemaakt met een wit pastelpotloodje op zwart papier en de originele grootte is ongeveer 15cm.

Tekening: Vallis Schröteri en omgeving

Schets_Vallis_Schroteri_20140113_2030-2130u_Polarex75_170x_900px

Eindelijk was het gisteren echt helder met goede seeing, de laatste tijd een zeldzame combinatie. Ik heb heerlijk de hele avond in de tuin gezeten met de oude Polarex om de bijna volle Maan en Jupiter te bekijken. Het was heerlijk windstil, dus geen verkleumde vingers: ideaal weer om een tekeningetje te maken. De Maanfase was ideaal voor wat mij betreft één van de mooiste formaties op het Maanoppervlak: de krater Aristarchus (40km) met de kronkelende Vallis Schröteri (totale lengte 160km). Het is een zeer bekend gebiedje en ik heb hetzelfde stukje maan al eens eerder getekend, met dezelfde kijker maar in bar koude omstandigheden: http://www.roelblog.nl/2012/02/koudste-waarneming-ooit-vallis-schroteri/. Deze keer was het veel aangenamer en ik heb ook lekker de tijd genomen: van 20.30u tot 21.45u was ik lekker aan het priegelen met de pastelpotloodjes. Door de prima seeing was het beeld nog haarscherp bij 171x. De vorige tekening van Vallis Schroteriwas op grijs papier, maar deze keer heb ik zwart papier gebruikt. Alles is met één potloodje getekend, dus alle verschillen in helderheid zijn van het potloodje zelf of door middel van uitvegen met de vinger aangebracht. Vooral de zeer heldere gebiedjes zoals de bodem van Aristarchus zijn dan lastig, het pastelkrijt hecht heel moeilijk op een laagje krijt dat al diep in het papier is gewreven. Door het oculair waren natuurlijk nog meer fijne details te zien, maar zelfs in een vrij leeg gebiedje op Maan is het bijna onmogelijk om echt alles te tekenen. Rechtsonder op de tekening is de krater Schiaparelli (25km) te zien.

 

De zaag erin: van Polarex naar Solarex!

Al sinds mijn allereerste PST mod (zo’n 2 jaar geleden) liep ik met het idee om een oude Polarex telescoop volledig om te bouwen tot h-alpha kijker, volgens hetzelfde recept als van mijn eerdere zonnekijkers. Maar dan wel op zo’n manier dat de kijker aan de buitenkant bijna niet te onderscheiden is van een “normale” Polarex. De ultieme combinatie tussen ouderwets en nieuwerwets – een Solarex! De basis hiervoor zou dan een 60mm f=700mm volgkijker en het etalon van een Coronado PST moeten zijn. De zoektocht naar de benodigde onderdelen begon al snel, en afgelopen week had ik eindelijk (soms na speurwerk, soms door puur toeval en geluk) alle benodigde spulletje bij elkaar en kon de kijker in elkaar elkaar gezet worden… Hieronder een kort bouwverslagje.

Omdat de positie van het PST etalon ten opzichte van het objectief erg nauw luistert (exact 200mm binnen focus) kon ik niet zomaar de originele buis gebruiken. Die was namelijk net een paar cm te kort… Ik had daar een jaar geleden toen dit plan ontstond al rekening mee gehouden en heb toen een oude gedeukte en afschuwelijk plamuurde Polarex 60mm f=900mm aangeschaft. De buis daarvan heeft dezelfde diameter als die van een 60/700, maar is een stuk langer. Ik kon zo’n buis dus op de juiste lengte zagen, netjes opknappen en spuiten.

Via het projecteren van een zonsbeeldje op een stukje karton kon ik precies bepalen op welk punt het etalon bevestigd moest worden en dus ook waar de buis afgezaagd moest worden. Hoewel de buis er slecht uit zag vond ik het toch wel een beetje raar om de ijzerzaag erin te zetten. Het moest bovendien in één keer goed gaan, want een tweede buis is niet zomaar gevonden! Ik heb wel tien keer alles nagerekend voordat de zaag erin ging. Gelukkig ging alles zonder problemen en eenmaal op maat gezaagd heb ik de buis geschuurd, opnieuw geplamuurd en in de juiste kleur gespoten met een spuitbusje autolak: Lees verder

Schets: Langrenus en de drieling

Schets_Langrenus_20131219_500px

Een kraakheldere avond gisteren! Aan het begin van de avond kwam de Maan als een lichtgele bol op, een teken dat de transparantie erg goed was. De oude Polarex stond dus al vroeg buiten, maar ik moest tot 22.30u wachten tot de Maan boven de dakrand uitkwam. Zo laag boven het warme dak was de luchtonrust vreselijk, maar omdat ik er de volgende ochtend weer vroeg uit moest had ik niet veel zin om uren te wachten totdat de Maan hoger zou staan. Ik ben dus vrijwel direct aan mijn tekening begonnen. Ik koos een gebiedje uit ten zuiden van Mare Crisium: de grote krater Langrenus (diameter 133km). Bij de juiste zonnestand toont deze krater mooie details op de bodem, maar helaas stond de zon daarvoor al weer te laag. Wel was prachtig te zien hoe die bodem volledig in de zwarte schaduw lag, met de alleen de hoogste delen van de kraterrand verlicht.
Vlak naast deze grote krater was de drieling van kleinere kraters Naonobu, Bilharz en Atwood goed te zien. Echt hoog vergroten zat er door de luchtonrust niet in (92x was al op het randje), maar dat vond ik deze keer niet zo erg: ik was al lang blij dat het een keer helder was! De tekening is gemaakt tussen 22.45u en 23.30u met een wit pastelpotlood op zwart papier.

Schets: pilaar en zwevende protuberans (zon h-alpha)

Vanochtend was het heerlijk rustig lenteweer. Wat stapelwolken, maar daartussen grote stukken knalblauwe hemel. En toch een vrij goede seeing: ideaal zonnekijkweer dus. Ik heb waargenomen van 11.00u tot 11.45u en viel met de neus in de boter. Een enorme pilaarvormige protuberans aan de zuidrand van de zon: misschien wel de grootste die ik ooit heb gezien! De vorm deed me nog het meest denken aan de smalle vlam van een gasbrander: ontzettend helder en smal.
Aan de oostrand waren ook een paar prachtige protuberansen te zien, waarvan de grote vrij zwevende toch wel het mooist was om te zien. Niet zo knalhelder als de pilaar-vlam, maar een grote wolk van ragfijne slierten. Een soort sluiernevel, heel erg mooi om te zien.
Ik heb van beiden een schetsje gemaakt met pastelpotlood op zwart papier.